Hãy bắt đầu bằng những ví dụ. Giả sử trong chợ chỉ có một mình người bán hàng A là người duy nhất bán cá thì đối với mặt hàng cá trong chợ này, người A là độc quyền.

Đó là cách hiểu đơn giản nhất, bây giờ mình sẽ phân tích rộng hơn khái niệm này. Trong nền kinh tế, độc quyền xảy ra khi chỉ có một người bán sản phẩm đó và nhiều người mua. Bạn có thể sẽ thắc mắc tại sao họ lại không mua sản phẩm khác thay thế? Đơn giản bởi vì không có sản phẩm nào cùng loại nào có thể thay thế được cả. Vậy lí do tại sao?

Có ba lý do chính làm cho một công ty trở nên độc quyền:

• Họ sở hữu bằng sáng chế hoặc có quyền sử dụng bằng sáng chế này và không muốn chia sẻ nó cho bất kỳ một doanh nghiệp nào.
• Công ty được "chống lưng" bởi nhà nước, nhà nước có quyền cho phép một công ty hoạt động trên lĩnh vực này và không cấp giấy phép kinh doanh cho công ty nào khác nữa. Bạn có dám mở công ty kinh doanh mà không có giấy phép hoạt động không? Phạm pháp đó.
• Độc quyền tự nhiên, là hình thức độc quyền khi mà một công ty có sức mạnh rất lớn, do đó có khả năng cung cấp toàn bộ mặt hàng đó cho tất cả các nguồn tiêu thụ trên thị trường với mức giá thấp.