Đầu tiên, bạn nên biết cân bằng thị trường là gì? (trong câu trả lời đó cũng đã giải thích khá rõ của trường hợp khi thị trường mất cân bằng thì sẽ như thế nào), tóm tắt lại một số ý chính, chúng ta có:

Cân bằng thị trường chỉ xảy ra tại một thời điểm duy nhất mà khi đó, lượng cung (lượng sản phẩm được cung cấp bởi nhà sản xuất) bằng lượng cầu (lượng nhu cầu mua sản phẩm của người tiêu dùng).

Các trường hợp còn lại, lượng cung lớn hơn hoặc nhỏ hơn lượng cầu được gọi là mất cân bằng thị trường hay thị trường không còn cân bằng nữa. Khi mất cân bằng thị trường xảy ra, sẽ có 2 trường hợp:

• Sự dư thừa: xảy ra khi lượng hàng hóa sản phẩm được sản xuất ra lớn hơn nhu cầu của người tiêu dùng, trong trường hợp này, nhà sản xuất thường giảm giá thành sản phẩm xuống để có thể bán hết được lượng dư thừa đó hoặc sản xuất ít lại hoặc làm cả hai.

• Sự thiếu hụt: xảy ra khi lượng hàng hóa sản phẩm được sản xuất ra nhỏ hơn nhu cầu của người tiêu dùng, trong trường hợp này, nhà sản xuất sẽ tăng giá thành sản phẩm lên bởi vì sẽ có những người chịu bỏ ra giá cao để mua được món đồ đang khan hiếm đó hoặc sản xuất nhiều hơn hoặc làm cả hai.

Ví dụ của sự cân bằng thị trường và mất cân bằng thị trường:

Biểu diễn lại bảng dữ liệu trên bằng mối quan hệ cung cầu:

Trong trường hợp cung cầu cùng tăng hoặc cùng giảm, sẽ khó để có thể phân biệt được thị trường đang ở trạng thái cân bằng hay không để mà điều chỉnh giá cả cho phù hợp. Nhưng dù thế nào đi nữa, khi áp dụng ra ngoài đời thực, nguồn dữ liệu nếu được thu thập một cách chính xác và đầy đủ, chúng ta vẫn có khả năng phân tích được trạng thái của thị trường.