Có rất nhiều phương pháp để xác định tạp chất có lẫn trong một chất nào đó hay không, mình sẽ liệt kê một số phương pháp hiện hữu từ cuộc sống hằng ngày có thể bạn đã tiếp xúc qua mà không để ý đến các phương pháp được sử dụng trong phòng thí nghiệm và cuối cùng là các phương pháp dùng trong công nghiệp.

Phương pháp so sánh tính chất vật lý với chất tinh khiết:

Phương pháp này khá đơn giản, áp dụng cho cả chất rắn, lỏng, khí. Bạn cần có trước một mẫu chất mà được xác định là thuần khiết không lẫn tạp chất, sử dụng mẫu này để so sánh với các chất khác, nếu chất đem so sánh có những đặc điểm không giống hoặc lẫn những tạp chất lớn bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường thì có thể kết luận được.

Đối với chất có thể ăn được, bạn cũng có thể sử dụng vị giác để nếm, ví dụ khi nếm nước tinh khiết và nước đường thì bạn có thể phân biệt được. Đối với chất khí có thể hít được, sử dụng khứu giác để ngửi và cảm nhận sự khác biệt giữa các mùi.

Vì phương pháp này đơn giản nên độ chính xác không cao.

Phương pháp đánh giá dựa vào điểm tan chảy của chất rất rắn:

Một chất rắn thuần khiết là chất rắn có điểm tan chảy ở một nhiệt độ xác định, không có sai số.

Nếu chất rắn có lẫn tạp chất, nhiệt độ nóng chảy sẽ thấp hơn, càng lẫn nhiều tạp chất thì nhiệt độ nóng chảy càng thấp. Điểm nóng chảy của chất rắn sẽ dao động trong một khoảng nhiệt độ (ví dụ 201$^\circ$C ~ 204$^\circ$C) chứ không phải một nhiệt độ xác định nữa.

Phương pháp đánh giá dựa vào điểm sôi của chất lỏng:

Tương tự, chất lỏng tinh khiết là chất lỏng có điểm sôi ở một nhiệt độ xác định.

Điểm sôi của chất lỏng càng cao khi chất lỏng lẫn càng nhiều tạp chất. Lưu ý là điểm sôi của chất lỏng còn phụ thuộc vào áp suất không khí xung quanh nữa.

Ví dụ nước tinh khiết có điểm sôi chính xác 100$^\circ$C trong khi nước lẫn tạp chất sẽ dao động từ 99$^\circ$C ~ 101$^\circ$C chẳng hạn.

Phương pháp thử bằng các phản ứng hóa học:

Nhận biết được các đặc tính hóa học của chất, từ đó sử dụng các phương pháp dựa trên phản ứng hóa học để xác định chất có lẫn tạp chất hay không.

Phương pháp phân tích tạp chất dùng trong công nghiệp:

Rất nhiều phương pháp phân tích tạp chất được dùng trong công nghiệp với độ chính xác cao, tùy vào từng loại chất mà người ta có thể áp dụng các phương pháp khác nhau.

Ví dụ như phương pháp sử dụng tia UV-VIS, sử dụng các sóng có bước sóng ngắn, tia hồng ngoại, phương pháp phân tích kích thước nguyên tử, xoay quang học, ...

Hope it help.